Κρέντη – Καρπενήσι, διάσχιση του Ε4

Κρέντη – Καρπενήσι, διάσχιση του Ε4
2 Ιούλη 2011
(στον Λουκά και τον Δημήτρη)

“Από τις 21 Ιουνίου 2011 και για τις επόμενες τέσσερις εβδομάδες, δηλαδή μέχρι και τα μέσα Ιουλίου ο Δημήτρης Κεχαγιόγλου και ο Λουκάς Πρατίλας θα διασχίσουν τρέχοντας το Ευρωπαϊκό ορεινό μονοπάτι Ε4 στον Ελληνικό τομέα του ξεκινώντας από το βόρειο άκρο του που είναι το μεθοριακό φυλάκιο της Νίκης στη Φλώρινα και αφού διασχίσουν τον ορεινό όγκο της ηπειρωτικής χώρας θα καταλήξουν στο Γύθειο της Πελοποννήσου. Στη συνέχεια με καράβι θα αφιχθούν στα Χανιά της Κρήτης και ξεκινώντας από το Καστέλι Κισάμου (δυτικά των Χανίων) θα διασχίσουν ολόκληρη την Κρήτη από δύση προς ανατολή και θα τερματίσουν στη Ζάκρο……… «Τρέξτε μαζί μας». Υπάρχει η δυνατότητα, σε όποιον δρομέα επιθυμεί, να τρέξει μαζί μας κάποιο κομμάτι της διάσχισης, αφού μας ενημερώσει σχετικώς…….Θα είναι χαρά μας να σας συναντήσουμε σε κάποιον από τους σταθμούς μας”.

Με την παρότρυνση αυτή ξεκινήσαμε από τη Λαμία με τον Στέλιο και τον Γιάννη να πάμε να συναντήσουμε τους δύο φίλους μας και να τους συνοδέψουμε σε ένα μικρό τμήμα του Ε4, στον τιτάνιο αγώνα τους. Η Ευρυτανία για το Ε4 καλύπτει τη διαδρομή: Βραγγιανά, Τρίδεντρο, Άγραφα, Βαρβαριάδα, Κρέντη, Κερασοχώρι, Βίνιανη, Στένωμα, Αη Θανάσης Καρπενησίου, Καρπενήσι, Καλλιθέα, Μυρίκη, Κρίκελλο, Σταύλους,, Άμπλιανη. Έτσι φθάσαμε νωρίς το πρωί στην Κρέντη, με ανεβασμένη τη διάθεση.

Όσα και να [...]πει, όσα και να γράψει κανείς για την προσπάθεια του Λουκά και του Δημήτρη, είναι λίγα. «Ένας άθλος ανθρώπων που τολμούν να προσπαθήσουν», έγραφε ο Στέλιος κάποτε. Είναι ιστορικές στιγμές για την ορειβασία και τον ορεινό αθλητισμό στην Ελλάδα η προσπάθεια αυτή των 1600 χιλιομέτρων και μάλιστα σε τέτοιες συνθήκες. Μια σπάνια εμπειρία για τους δύο, αλλά και μια ευκαιρία να δούμε ξανά όλοι, όσοι έχουμε σχέση με το βουνό και την ύπαιθρο, τόσο την υποχρέωση για τη βελτίωση του Ε4, όσο και τις προσπάθειες για τη διατήρηση και συντήρηση των παλιών μονοπατιών της πατρίδας μας, που χάνονται σιγά σιγά μέσα στην αδιαφορία και την εγκατάλειψη.

Το πνεύμα πάντως της υπερπροσπάθειας δίνει το παρακάτω κείμενο του μόνιμου “ανταποκριτή από το μέτωπο”, με την καθημερινή ενημέρωση όλων μας, του Στέλιου: «21η Μέρα, Λουκάς και Δημήτρης ολοκλήρωσαν μια Ιστορικής σημασίας δρομική πορεία. Το ελληνικό κομμάτι του Ευρωπαϊκού Μονοπατιού Ε4, 1.107 ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΩΝ. Κάθε μέρα ήταν εξελίξιμη κάθε μέρα ήταν πλημμυρισμένη από συναισθήματα. 1η Διάσχιση Τρέχοντας της Ηπειρωτικής Χώρας. Το μονοπάτι που ενώνει τα βουνά μας με τα βουνά της Ευρώπης και τον Ατλαντικό. Σειρά έχει η Κρήτη για να ολοκληρωθεί η διαδρομή. Φίλοι μας Κρητικοί σε λίγο μαζί σας»

Η Κρέντη(820μ υψ) είναι οικισμός του Κερασοχωρίου, που κτίστηκε μετά το σεισμό της Ευρυτανίας στις 5 Φεβρουαρίου του 1966, όπου μεταφέρθηκε το παλιό χωριό λόγω κατολισθήσεων. Τα σπίτια είναι καινούργια, σε μια όμορφη τοποθεσία και θεωρείται κόμβος. Από δω περνά όποιος θέλει να πάει στα χωριά των Αγράφων, του Ασπροποτάμου, των Απεραντίων και στα μισά χωριά του πρώην Δήμου Φραγκίστας πηγή: http://www.evrytania.eu

Ο Λουκάς και ο Δημήτρης θα καθυστερούσαν, αφού το βράδυ διανυκτέρευσαν σε ξενώνα στη Φραγκίστα. Ήρθαν μαζί με τον Νικολάκη, χαμογελαστοί και ορεξάτοι, παρά την κούραση τόσων ημερών στα βουνά και παρά το πρόβλημα του ποδιού του Λουκά, που τον ταλαιπωρούσε αφάνταστα. Η ψυχική δύναμη και η θέληση είναι αυτή που κερδίζει τελικά τους αγώνες στη ζωή και παντού.

Φύγαμε ανηφορίζοντας στην άσφαλτο για το Κερασοχώρι (Κρέντη – Κερασοχώρι 3χιλ). Το Κερασοχώρι (1000μ υψ) είναι έδρα του καλλικρατικού δήμου Αγράφων, ενώ μέχρι το 2010 ήταν η έδρα του καποδιστριακού δήμου Βίνιανης και απέχει 45 χιλ από το Καρπενήσι. Μέχρι το 1930 ονομαζόταν Κεράσοβο. Ένα όμορφο ιστορικό χωριό χτισμένο στα νότια ριζά του Καυκιού.

Το όρος Καυκί έχει ύψος 1751 μέτρα και είναι κατάφυτο από έλατα μέχρι τα 1500 περίπου μέτρα. Το υπόλοιπο τμήμα του, τα 250 τελευταία μέτρα είναι γυμνό από δέντρα και σε αυτό το τμήμα του οφείλει και το όνομά του. Το γυμνό αυτό τμήμα μοιάζει με φλιτζάνι ή καύκαλο χελώνας και καυκί στην γλώσσα μας σημαίνει «μικρό ποτήρι (φλιτζάνι του καφέ). http://xriso.blogspot.com Διαβάζουμε επίσης στο http://www.diavgeia.gr την πρόσφατη απόφαση του Δασαρχείου Καρπενησίου: “Μέχρι 31-12-2020 απαγορεύουμε την αιγοβοσκή στο δημόσιο δάσος Κερασοχωρίου συνολικής έκτασης 8.910 στρέμματα”. Αυτό πρέπει να σημαίνει ότι το ελατόδασος έχει υποβαθμιστεί και έχει ανάγκη προστασίας.

Μπροστά μας τα μηχανήματα για την κατασκευή της γνωστής «γραμμής», της οπτικής ίνας του ευρυζωνικού δικτύου• το ασύρματο δίκτυο του ιντερνετ στην Ευρυτανία. Μπροστά μας επίσης, στην κολώνα της ΔΕΗ, η ταμπέλα του Ε4, μας βρίσκει να συζητάμε για την έλλειψη σηματοδότησης του Μονοπατιού σε όλη τη διαδρομή, εκτός εξαιρέσεων. Ο Λουκάς και ο Δημήτρης μας λένε ότι έχασαν πολλές ώρες και πολλά χιλιόμετρα ψάχνοντας, σε άγνωστες περιοχές, τα σήματα και το Μονοπάτι, σε δύσβατα βουνά και πλαγιές. Υπάρχουν ευθύνες για το θέμα αυτό στους τοπικούς Ορειβατικούς Συλλόγους και στους περιφερειακούς φορείς, αλλά και στην Ομοσπονδία Ορειβασίας και Χιονοδρομίας. Εξαντλούμαστε να κατασκευάζουμε ίσως καταφύγια – τουριστικούς ξενώνες και εγκαταλείπουμε στο έλεος του χρόνου και της φυσικής αναδάσωσης τα βασικά μονοπάτια της πατρίδας μας.

Τελικά αδικήσαμε το Κερασοχώρι. Δεν μπήκαμε μέσα να το δούμε. Αναγκαστικά ακολουθούμε το E4, που περνάει έξω από το χωριό. Επιβεβαιώνεται αυτό που λέμε οι ευρυτάνες: «Άρχοντες Κερασοβίτες/Παλικάρια οι Κ'φαλιώτες». Κ(ου)φαλιώτες οι κάτοικοι της Κουφάλας, το παλιό όνομα της Δάφνης, γειτονικό χωριό. Αποφύγαμε να ενοχλήσουμε τους άρχοντες… ελπίζω να μην παρεξηγηθώ.

Πεντακόσια περίπου μέτρα έξω από το χωριό εγκαταλείπουμε την άσφαλτο κατηφορίζοντας νότια σε χωματόδρομο. Συναντάμε το εκκλησάκι της Αγίας Θεοδώρας, αριστερά στο διάσελο, και αμέσως παίρνουμε ανατολικά το μονοπάτι για τη Νέα Βίνιανη, που φαίνεται στο βάθος. Κατηφορίζουμε ανάμεσα σε πουρνάρια, φιλίκια και σκίνα, με τις μυρωδιές των βοτάνων, του θυμαριού, της κουνούκλας και της ρίγανης, έχοντας τον ήλιο κόντρα και τη ζέστη να ανεβαίνει.

Το μονοπάτι, που ελίσσεται ανάμεσα στα εγκαταλειμμένα χωράφια και τις στάνες, συνέδεε όλα τα χωριά, ακόμα και τα χωριά του Βάλτου, με το Καρπενήσι. Όλοι οι βασικοί δρόμοι ήταν καλντερίμια. Φορτωμένα ζώα και πραμάτειες, κοπάδια από τα χειμαδιά, καραβάνια και στρατιωτικά αποσπάσματα, κλέφτικες και αντάρτικες ομάδες, όλοι από δω περνούσαν. Η άγραφη ιστορία ενός τόπου κι ενός λαού με το στοιχείο του μόχθου, αλλά και της ελευθερίας και της περηφάνιας. Ενός λαού που έμαθε να σκαλίζει και να φτιάχνει τη ζωή του, όπως σκαλίζει τον κορμό του πουρναριού να φτιάξει την γκλίτσα του ο τσοπάνης. Με το κοπίδι και το σουγιά. Κάθε άνοιγμα και καλύβι, κάθε ξέφωτο και εικόνισμα, κάθε νεροσυρμή και σπίτι. Όπου εύρισκε λίγο τόπο, έκανε τη ζωή του με τα ίδια του τα χέρια. Με την πέτρα, το ξύλο, το τσεκούρι, την κλαδευτήρα, το τσαπί, τον κασμά και το γαϊδούρι. Αυτή είναι η Ευρυτανία, Η μπουλντόζα και η άσφαλτος, μαζί με την εγκατάλειψη και την αλλαγή του τρόπου ζωής, μας «επέτρεψαν» να συναντάμε σήμερα μόνο ίχνη.
Με όλες αυτές τις σκέψεις συνεχίζουμε τρέχοντας πάνω στην ασπροκόκκινη πέτρα και το σκληρό χώμα, με τη …βοήθεια πολλές φορές του GPS, γιατί η σήμανση κι εδώ είναι ελλιπής. Συναντάμε ξανά την άσφαλτο. Το νταμάρι αριστερά μέσα στο ρέμα, ανάμεσα στα πλατάνια και τα φορτηγά για την αμμοληψία. Το ξεκοίλιασμα της φύσης. Η άσφαλτος μας οδηγεί στη Νέα Βίνιανη, αφήνοντας τη διασταύρωση για τα χωριά: Δάφνη, Μαυρομάτα, Χρύσω, Άγιος Δημήτριος.

Η Νέα Βίνιανη(550μ) είναι ένα καινούριο χωριό με μεγάλη πλατεία και πολύ πράσινο. Με το σεισμό της Ευρυτανίας, έφυγαν οι κάτοικοι από το ιστορικό χωριό της Βίνιανης. Άλλοι πήγαν σε αστικά κέντρα και άλλοι στο εξωτερικό και όσοι δεν έφυγαν, μετακόμισαν λίγο νοτιότερα, στα Λιβάδια της Βίνιανης.

«Βίνιανη, το σύμβουλο της σύγχρονης Ελληνικής μας Ιστορίας, που ο διακαής πόθος του λαού, για ανεξαρτησία και ελευθερία, πήρε εδώ σάρκα και οστά, μες τη φωτιά του 2ου Π. Πολέμου, στις 10 Μαρτίου του 1944. Το πρώτο χωριό της Ευρώπης, που θεμελίωσε τις βάσεις μιας οργανωμένης κοινωνίας, κάτω από το κατοχικό άξονα. Εδώ στην ελεύθερη Ελλάδα, ιδρύθηκε η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (Π.Ε.Ε.Α), ο πρόδρομος μιας ανεξάρτητης κυβέρνησης από ξένους προστάτες, για τα δίκαια του λαού που τόσο είχε ανάγκη. Το Ιστορικό σχολείο του χωριού, που σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, φιλοξένησε το όραμα μιας νέας αρχής, μιας κοινωνίας πρωτόγνωρης για την εποχή εκείνη, αλλά και της σημερινής…» http://www.evrytania.eu

Μετά τη Νέα Βίνιανη φεύγει αριστερά ο χωματόδρομος που οδηγεί στο μεγάλο πέτρινο γεφύρι στο Μέγδοβα, γνωστό ως ''Γεφύρι της Βίνιανης''. Εικόνες άλλης εποχής. Πανύψηλο, πετρόχτιστο από την εποχή της τουρκοκρατίας, καμαρώνει ανάμεσα σε δύο βουνοπλαγιές ενώνοντας τις δύο όχθες του Μέγδοβα. Μονότοξο, φτιαγμένο από ντόπιο Βινιανίτικο λιθάρι. http://eyrytixn.blogspot.com Μια πολύ καλή ιστορική αναφορά και αναλυτική περιγραφή για το γεφύρι κάνει ο φίλος Νίκος Αντωνόπουλος στο http://gefyria.blogspot.com

Είχα ξαναπεράσει το γεφύρι πριν 15 χρόνια με τον Ορειβατικό της Λαμίας κάνοντας το «Καρπενήσι – Παρκιό», αρχές του χειμώνα και με βροχή. Μου έμεινε στη μνήμη ο θείος ο Μάρκος, που έψηνε το τσίπουρο στο Παρκιό, και το γλυκό του κουταλιού της θείας. Η θύμηση, μέσα από την ομίχλη του καιρού και της γλυκιάς μέθης. Της κούρασης και του τσίπουρου.

Ο Μέγδοβας ή Ταυρωπός, πηγάζει από τα βουνά στο δυτικό τμήμα του Νομού Καρδίτσας, περνάει το Φράγμα του Ταυρωπού και κινείται ανάμεσα στα Άγραφα και στο Βελούχι, για να καταλήξει στη λίμνη των Κρεμαστών και τον Αχελώο. Με τη Μέγδοβα (γένους θηλυκού για μας, τυχαίο;;) το μόνο που με συνδέει είναι η εικόνα από το χωριό, στο βάθος και απέναντι, και η αναφορά κάθε φορά στο «καρέλι», που μας τρόμαζε. Το καρέλι ήταν το καλάθι, που κινούνταν στο συρματόσχοινο, πάνω από το φουσκωμένο ποτάμι για να περάσεις απέναντι, στο χωριό Έλσανη, στη σημερινή Μαυρομάτα.

Φεύγουμε ανεβαίνοντας το σηματοδοτημένο στην αρχή μονοπάτι, παλιό καλντερίμι, με ανεβασμένη πια τη ζέστη και τον ιδρώτα να τρέχει. Ζέστη και ανηφόρα ανάμεσα στα ψηλά πουρνάρια. Αφήνουμε αριστερά το χωριό Στένωμα χωρίς να το δούμε. Με πολλές ανηφορικές τραβέρσες φτάνουμε στο αυλάκι, πάνω από το χωριό. Τα παγούρια μας έχουν αδειάσει και αναγκαστικά το νερό από το αυλάκι της άρδευσης ήταν μια σωτήρια λύση. Έχουμε εμπιστοσύνη στην καθαρή ευρυτανία. «Σύμφωνα με έρευνες, η Ευρυτανία θεωρείται μια από τις πρώτες περιοχές του κόσμου σε καθαριότητα περιβάλλοντος και η πρώτη πιο καθαρή στην Ευρώπη. Αυτές οι διαπιστώσεις αποτέλεσαν τη "βάση" για τις μετρήσεις των ερευνητών, θεωρώντας ότι η μόλυνση εδώ είναι μηδενική».πηγή: http://www.evrytan.gr

Συναντάμε την άσφαλτο και συνεχίζουμε κόβοντας κάθετα τις δυο τραβέρσες του δρόμου και αφήνοντάς τον στη συνέχεια διαρκώς δεξιά μας. Τα σήματα του μονοπατιού πολύ αραιά και δυσδιάκριτα ανάμεσα στα έλατα. Περνάμε τη βρύση με τα πλατάνια και το εκκλησάκι, τα παγκάκια και τους ανέμελους «αγανακτισμένους» της πόλης, που ήρθαν να φάνε και να πιούνε και να «ρίξουν και έναν ύπνο» κάτω από τα έλατα, δίπλα στο παγωμένο νερό της φυσικής πηγής, που παγώνει τις μπύρες και το καρπούζι. Το παλιό αλώνι μπροστά μας θυμίζει σταροχώραφα. Η περιοχή φαίνεται ότι καλλιεργούνταν μέχρι τη 10ετία του ’60. Ο άμπλας στην κορυφή δείχνει την πηγή ζωής. Γύρω μας φυσάει ο Ιούλιος. Το αλώνι να είχε γεμίσει σιτάρι. Τα άλογα…να αλώνιζαν. Κι εμείς, να, διαβαίνουμε…Παραισθήσεις της κούρασης

Μετά από δύο στροφές φεύγουμε δεξιά ακολουθώντας το δασικό χωματόδρομο κατηφορίζοντας ελαφρώς στην αρχή και ανεβαίνοντας στο τέλος, βγαίνοντας στην άσφαλτο, λίγο πριν τον Άγιο Αθανάσιο, ανάμεσα σε πλούσιο ελατόδασος. Μπροστά μας το ιστορικό εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου, όπου μας περιμένει η ομάδα υποστήριξης. Ολιγόλεπτη ξεκούραση και φεύγουμε πάνω και αριστερά, αφήνοντας την άσφαλτο πηγαίνοντας σχεδόν παράλληλα στην αρχή. Ακολουθούμε τα σημάδια στο χαρακτηριστικό μονοπάτι, που οδηγεί πια στο Καρπενήσι από την Ιτιά.

Ψηλά μπροστά μας το γνωστό «Συμπεθερικό». Ο μύθος λέει για το όνομα: «Από το Καρπενήσι πήγαινε το "συμπεθερικό" στο Στένωμα για να στεφανώσουν. Η θυγατέρα πήρε ό,τι είχε η μάνα, αλλά όταν έφτασε με τους συμπέθερους έξω απ' το Καρπενήσι, κοντά στον Άη Θανάση, θυμήθηκε ότι άφησε πίσω μια κλώσα με τα κλωσόπουλα. Έστειλε γι' αυτό κοπέλι να την φέρει. Ήταν τέτοιος ο θυμός της χήρας μάνας, για την απαράδεκτη συμπεριφορά της κόρης, που δίνοντας την κλώσα τους καταράστηκε "πέτρες κα λιθάρια να γίνουν όλοι!". Και η κατάρα έπιασε και μόλις ξεκίνησαν πάλι όλοι για τον προορισμό τους στην ανηφόρα της Ιτιάς μαρμάρωσαν. Σήμερα οι βράχοι εκείνοι από το Καρπενήσι μοιάζουν με πορεία ανθρώπων στο βουνό. Ο μύθος ακούγεται και σήμερα και η τοποθεσία πήρε την ονομασία "Συμπεθερικό"». Πηγή: http://www.evrytan.gr

Κακοτράχαλο κατέβασμα δίπλα και μέσα στη ρεματιά με το αντιπλημμυρικό έργο της ειδικής τσιμέντωσης του ρέματος. Αριστερά μας το δασάκι με τις ακακίες, ψηλά το Βελούχι και κάτω και απέναντι το ξενοδοχείο Μοντάνα. Κατηφορίζουμε ανάμεσα στα κίτρινα σπάρτα, προσπερνάμε τα αντιπλημμυρικά, τους μεγάλους αναβαθμούς που συγκρατούν τα πολλά φερτά και μπαίνουμε στο Καρπενήσι από την άσφαλτο που οδηγεί στο Χιονοδρομικό.

Η ηρωική προσπάθεια του Λουκά και του Δημήτρη είναι ζωγραφισμένη στα μάτια τους, αλλά και η ικανοποίηση για τη διαδρομή των τριάντα χιλιομέτρων. Όσο για μένα, καημό το είχα να μπω τρέχοντας στο Καρπενήσι από τη Λαγκαδιά… στα βήματα των παιδικών μου χρόνων, σαράντα χρόνια πίσω…

«Και στον τερματισμό φωνάζεις: “Μη με ξυπνάτε”… Μάλλον είναι η αρχή της επόμενης περιπέτειας… Μπορεί να φτάσουμε και στα όρια της αυτοκαταστροφής, αλλά η “Ιθάκη” είναι δικιά μας. Το σώμα και η ψυχή μας τα έχει δώσει “όλα”. Οι “ρίζες” που ανακαλύψαμε θα μας δείξουν την επόμενη “Ιθάκη” στη ζωή μας… Τίποτα άλλο δεν μπορεί να μας οδηγήσει στο κέντρο του αληθινού μας κόσμου από μια λαχανιασμένη “βόλτα” στην “Ιθάκη” μας», έγραφε ο Στέλιος στο «Η “Ιθάκη είναι ο δρόμος”».
Για τον Λουκά και τον Δημήτρη…

Στέφανος Σταμέλλος
http://www.e-ecology.gr
http://e-onthemountain.blogspot.com