επάνω στα βουνά: Βαρκελώνη: Μια πολύχρωμη πόλη που εκπέμπει ζωντάνια

Βαρκελώνη: Μια πολύχρωμη πόλη που εκπέμπει ζωντάνια

HOLA BARCELONA!!

Του Στέφανου Σταμέλλου

Ήταν ένα ταξίδι στην Βαρκελώνη - με αφορμή τον Μαραθώνιο - και μια επίσκεψη στα παιδιά. Δεν θα το έλεγα αστραπή. Οκτώ μέρες γεμάτες, είναι ό,τι πρέπει. Τελικά την Βαρκελώνη δεν την χορταίνεις με τίποτα∙ και ισχύει αυτό που έγραφε η φίλη μας η Σούλα - έκανε εκεί Erasmus ως φοιτήτρια: «Στη Βαρκελώνη είναι όλα όμορφα, ακόμα και η … μετανάστευση!». Αν και γι’ αυτό - όπως λέει κι ο Λεφτέρης - καλύτερα να ρωτήσουμε πρώτα τις αφρικανές της RAMBLA… Ναι, είναι μια πόλη πολύχρωμη, κοσμοπολίτικη, με πλούσια ιστορία και υπέροχες εικόνες, που εκπέμπει ζωντάνια. Είχαμε πάει και πέρυσι την ίδια εποχή, αλλά κάθε φορά είναι μια καινούργια και πιο πλούσια εμπειρία. «… της

Μεσογείου πλανεύτρα κόρη*».

Βαρκελώνη, η πρωτεύουσα της Αυτοδιοικούμενης Περιφέρειας της Καταλονίας, είναι η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της Ισπανίας, όσον αφορά τον πληθυσμό και την οικονομία, μετά την Μαδρίτη. Η μητροπολιτική της περιοχή έχει έναν πληθυσμό της τάξης των 5 εκατομμυρίων κατοίκων, από τα οποία τα 4,5 εκατομμύρια ζούνε στους 36 δήμους της αστικής της περιοχής, κάτι που την κάνει τη μεγαλύτερη μητρόπολη του ευρύτερου μεσογειακού χώρου. Σήμερα είναι μια από τις πιο επιθυμητές πόλεις για τουρισμό στην Ευρώπη. Έχει πλούσια πολιτιστική ζωή - «παιδιά» της πόλης είναι ο Σαλβαδόρ Νταλί, ο Τζοάν Μιρό, ο Αντόνι Γκαουντί και για ένα διάστημα και ο Πάμπλο Πικάσσο - έχει μεσογειακό κλίμα και πολύ καλές ευκαιρίες διασκέδασης και ψυχαγωγίας. Αυτό που τη σημάδεψε ιδιαίτερα και της έδωσε μια καινούργια ώθηση ήταν η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων με μεγάλη επιτυχία το 1992 [πηγή: Wikipedia]

Η ευρύτερη περιοχή, η Καταλονία, είναι ιστορική περιοχή της ΝΔ Ευρώπης και θεωρείται αυτούσιο έθνος. Το σύνταγμα της Ισπανίας την αναγνωρίζει ως ιστορική εθνότητα.

«Βαρκελώνη, Μασσαλία, Νεάπολη, Πόλη, Γιάφα, Αλεξάντρεια, Τούνεζι, Αλγέρι - λιμανιώτισσες, ηλιοψημένες Σειρήνες που κάθουνται αιώνες τώρα γύρα από τη Μεσόγειο και μαυλίζουν τους ναύτες. Κι όχι μονάχα τους ναύτες. Όλα παίρνουν τη μυστική, ιδρωμένη μυρωδιά τους. Όλα εδώ - φρούτα, ιδέες, ηθικές - βγήκαν από τα ίδια λασπερά, χλιαρά νερά, από τα πολυτάξιδα, καΐκια που αράζουν στον κόρφο τους κι από τους μελαψούς αρμυροτάγαρους θαλασσινούς που πηδούν στο μόλο, ξαγριεμένοι από τη μεγάλη νήστια του κρασιού και της γυναίκας» γράφει και θυμάται τα Μεσογειακά λιμάνια με συγκίνηση ο Νίκος Καζαντζάκης στα ταξιδιωτικά του.

Δεν είναι εύκολο να γράφει κανείς «ταξιδιωτικά» και φυσικά είναι μια υποκειμενική θεώρηση και κάτι το προσωπικό. Εδώ δεν υπάρχει τέτοια φιλοδοξία. Το κείμενο ήταν μια ιδέα που γεννήθηκε ως «υποχρέωση» και «υπόσχεση» σε φίλους, όσο δύσκολο κι αν φαίνεται αυτό, με το φόβο πάντα ότι μπορεί να αδικηθεί η πόλη. Οπότε, μάλλον εδώ θα βρείτε σύντομες αναφορές και περιγραφές απλές, με βάση τα στοιχεία που αντλεί κανείς κυρίως από το διαδίκτυο, διανθισμένες με προσωπικές εμπειρίες και προσωπικά σχόλια. Πάντως η «ταξιδιωτική» εντύπωση πλαισιώθηκε από την θαυμάσια εμπειρία της συμμετοχής στον Μαραθώνιο κι έτσι καλλιεργήθηκε μια άριστη διάθεση.

Με λίγα λόγια: αυτό που καταγράφηκε και αποτυπώθηκε στο μυαλό είναι η μοναδική αρχιτεκτονική της πόλης, η καλλιτεχνική της κληρονομιά, τα ιστορικά της μνημεία, οι πεζόδρομοι, τα πανέμορφα πάρκα, τα πολύ ιδιαίτερα κτίσματα, τα μεσαιωνικά παλάτια με την αρχιτεκτονική κυρίως των Γότθων, η αθλητική και η μουσική της κουλτούρα, και όλα αυτά σε συνδυασμό με τη ζωντάνια του κόσμου. «Είναι η μόνη πόλη στην παγκόσμια Ιστορία που κυβερνήθηκε για ένα διάστημα από αναρχικούς. Κάτι από αυτήν την περίοδο αιωρείται ακόμη στην ατμόσφαιρα» λέει σε μια συνέντευξή του ο Γιώργος Καλλής καθηγητής Οικολογικών Οικονομικών στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης. Ναι, δεν είναι εύκολο να γράφεις για πράγματα που σε εντυπωσίασαν ως ταξιδιώτη μια φορά∙ και «κρύφτηκαν» στην ψυχή σου. Είναι δύσκολο και ίσως περίπλοκο∙ γιατί οι δρόμοι, οι πλατείες, τα μνημεία, τα μουσεία εκφράζουν εικόνες και δημιουργούν συναισθήματα και όχι λέξεις και λόγια… ναι, «Στη Βαρκελώνη πόση αναρχία κρύβει του κόσμου η συμμετρία!*»

Φθάσαμε Παρασκευή βράδυ με την πτήση της AΕGEAN. Μια γρήγορη πτήση 2:50’ περίπου ωρών, παρέα με τα παιδιά του Λυκείου της Κω. Ο καιρός θαυμάσιος. Μια βόλτα στους πεζόδρομους της Gracia, στη γειτονιά της Ελίζας και του Λεφτέρη, έδειξε ότι η Βαρκελώνη δεν άλλαξε καθόλου, λες και ήμασταν χθες ξανά εκεί. Το Σάββατο πήγαμε στο χώρο και στις εγκαταστάσεις της εκκίνησης του Μαραθώνιου για την παραλαβή του αριθμού και του φακέλου του αγώνα και μετά για καφέ στο Σαν Αντόνι, στην Παρλαμέντ, αποφεύγοντας την κούραση. Την Κυριακή στον Μαραθώνιο. Χρόνος ικανοποιητικός 4:43’:42’’ Ο αγώνας χρειάζεται ειδική περιγραφή, που δεν αφορά όλους. Με δυο λόγια όμως, με τους είκοσι χιλιάδες δρομείς είναι μια αθλητική γιορτή, γιατί ολόκληρη η διαδρομή του αγώνα είναι μέσα στην πόλη και περνάει από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία και μνημεία. Σε όλη τη διαδρομή η παρουσία του κόσμου είναι εντυπωσιακή. Με τις ορχήστρες, τα κρουστά, τις σημαίες και τις φωνές συμμετέχουν όλοι σε κάτι δικό τους, κάτι που έχει καθιερωθεί στην Βαρκελώνη, με την αθλητική κουλτούρα που τη διακρίνει.

Τις υπόλοιπες μέρες περπατούσαμε 7-8 ώρες την ημέρα προσπαθώντας να βρεθούμε, όσο το δυνατόν, στα περισσότερα ενδιαφέροντα σημεία της πόλης. Στο κέντρο, κυρίως στην παλιά πόλη, στην γοτθική συνοικία, στην El Raval, στην Μπαρτσελονέτα, στην Ράμπλα, στα μουσεία, αλλά και στις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις, στα πάρκα και τους λόφους. Πήραμε το τρένο και επισκεφθήκαμε μια παραλιακή κωμόπολη/χωριό νότια, το Sitges.

Ξεκινώντας με τα πιο χαρακτηριστικά:

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι «πατέρας» της Βαρκελώνης - από την άποψη ότι άφησε έντονα το στίγμα του στην πόλη - είναι ο Antoni Gaudi, ένας εκκεντρικός και ιδιοφυής καταλανός αρχιτέκτονας, που αφιέρωσε όλη του τη ζωή και τον πλούτο της αστείρευτης δημιουργικότητάς του στην πόλη του στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Το τελευταίο και ένα από τα χαρακτηριστικά έργα του Γκαουντί, είναι η γιγαντιαία ρωμαιοκαθολική εκκλησία Sagrada Familia, το αιώνιο σύμβολο της πόλης. Η κατασκευή ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα(1882) και ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί. Αντικρίζοντας την, μένεις πραγματικά έκθαμβος.

Η Casa Batlló, από τα διασημότερα έργα του Γκαουντί που, μαζί με την Casa Mila (La Pedrera), μαγνητίζει τα βλέμματα στην οδό Passeig de Gracia. Το πολύχρωμο αυτό κτίριο δεν έχει ούτε μια ίσια γραμμή. Ανάμεσα στα υπερβατικά σχέδια γεμάτα χρώμα και στις παράξενες φιγούρες, εντυπωσιάζουν οι καμινάδες και η ράχη του δράκου που κοσμεί τη στέγη.

Ο Καθεδρικός της πόλης, που οι ντόπιοι τον αποκαλούν La Seu και πρόκειται για τον ναό της Αγίας Ευλαλίας, τα θεμέλια του οποίου τέθηκαν το 1298. Κρήνες, αγάλματα, μια κρύπτη, εξωκλήσια και κήποι με φοινικιές, πορτοκαλιές και μανόλιες τον περιτριγυρίζουν, εξοπλίζοντάς τον με έξτρα γοητεία.

Το Εθνικό Μουσείο Τέχνης της Καταλονίας. Ένα εντυπωσιακό μουσείο στο οποίο μπορεί να δει κανείς δείγματα από όλη της ιστορία της Καταλονίας. Στεγάζεται στο Παλάου Νασιονάλ, που δεσπόζει στο λόφο Μονζουικ και ξεχωρίζει από μακριά, πάνω από την πλατεία Εσπάνια και στην αρχή του λόφου. Η περιοχή από μόνη της είναι υπέροχη, ενώ ακόμα και έξω από το μουσείο μπορείς να απολαύσεις με ησυχία τον καφέ σου. Κτήριο υπέροχης αρχιτεκτονικής και εκθέματα, που αξίζουν τον κόπο και τον χρόνο να τα δει κανείς.

Το Ιστορικό Μουσείο της Καταλονίας δίπλα στο λιμάνι, στην αρχή της Μπαρτσελονέτας, που στεγάζεται στο κτήριο του Palau de Mar. Στο μουσείο βρίσκεται μια μόνιμη έκθεση σχετικά με την ιστορία της Καταλονίας από την παλαιολιθική εποχή μέχρι την εκβιομηχάνιση της, την εποχή της δικτατορίας, της δημοκρατίας και του σήμερα.

Είδαμε την ανάρτηση αναφορικά με την παρουσία των Καταλανών στην Ελλάδα. Σκαλίζοντας την ιστορία: οι Καταλανοί ήρθαν στην Ελλάδα αρχικά ως μισθοφόροι του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου - η λεγόμενη Καταλανική Εταιρεία - και στη συνέχεια ως κατακτητές, από το 1311 ως το 1388 που καταλύθηκαν οριστικά τα δύο Δουκάτα, το Δουκάτο Αθηνών με έδρα τη Θήβα και το Δουκάτο Νέων Πατρών(Neopatria) με έδρα την δική μας Υπάτη. Μέχρι και σήμερα δε ο βασιλιάς της Ισπανίας έχει και τον εθιμικό τίτλο «Δούκας της Αθήνας και Νέων Πατρών».

Το Μουσείο Πικάσο, με ολόκληρο το καλλιτεχνικό ταξίδι της ζωής του Pablo Picasso, από την πρώιμη περίοδό του με τα σχέδια και τα κεραμικά του μέχρι την Μπλε Περίοδό του και τα διασημότερα αριστουργήματά του. Το μουσείο στεγάζεται σε ένα υπέροχο λιθόκτιστο συγκρότημα, μέσα στα ιστορικά γοτθικά στενάκια της πόλης.

Το μουσείο «Joan Miro» στο λόφο του Μονζουίκ, του μεγάλου ζωγράφου, γλύπτη και χαράκτη Joan Miro(1893-1983), που υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες του σουρεαλισμού στο πρώτο μισό του 20^ού αιώνα

Το Μέγαρο Καταλανικής Μουσικής, αίθουσα συναυλιών που κατασκευάστηκε τη περίοδο 1905-1908. Το 1997 ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Το Μουσείο Σύγχρονης τέχνης, ένα λαμπερό λευκό κτήριο του Richard Meier, είναι πλέον ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της Καταλονίας φιλοξενώντας μια διαρκώς αυξανόμενη συλλογή 5.000 έργων Ισπανών, Καταλανών και διεθνών καλλιτεχνών. Είναι ανάμεσα στα στενά δρομάκια και τα παλιά κτίσματα της Raval, λίγα μόλις τετράγωνα μακριά από το γοτθικό κέντρο της πόλης.

Το Μουσείο της Σοκολάτας, η Βαρκελώνη έχει παλιά σχέση με την σοκολάτα, αφού το λιμάνι της έπαιζε πρωταρχικό ρόλο στην εμπορία και εισαγωγή του κακάο προς τα ενδότερα της Ευρώπης, ενώ η πρώτη βιομηχανική σοκολάτα κυκλοφόρησε εδώ το 1777.

Η Rambla, ο πιο δραστήριος, πασίγνωστος πεζόδρομος της πόλης μήκους ενός χιλιομέτρου, με τους πλανόδιους καλλιτέχνες και τα καταπληκτικά κτήρια, που ξεκινάει από την πλατεία Καταλούνια και καταλήγει στο άγαλμα του Κολόμβου.

Το πάρκο Ciutadella, ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα με πολύ πράσινο, σιντριβάνια, ωραία διατηρημένα κτήρια και αγάλματα. Είναι πολύ καλή επιλογή για μια χαλαρή βόλτα.

Ο λόφος Μονζουίκ, που μπορεί να φτάσει κανείς είτε με τελεφερίκ είτε με τα πόδια, αλλά και με τραίνο και λεωφορείο. Εδώ είναι τα Ολυμπιακά ακίνητα, το Ίδρυμα Τζοάν Μιρό και το Μουσείο εθνικής τέχνης της Καταλονίας σε μια θέση που προσφέρει εκπληκτική θέα της πόλης.

Το ελληνικό θέατρο (Teatre Grec) και το πάρκο Jardins del Teatre Grec, είναι επίσης στο λόφο του Μονζουίκ. Το πάρκο δημιουργήθηκε ως ένας κήπος με τριανταφυλλιές για τη Διεθνή Έκθεση της Βαρκελώνης το 1929, ενώ ένα παλιό λατομείο επέτρεψε την κατασκευή του θεάτρου, το οποίο σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Ramon Reventos σύμφωνα με το ελληνικό παραδοσιακό μοντέλο, από όπου πήρε και το όνομα ως «ελληνικό θέατρο».

Το πάρκο Guell, στο λόφο el Carmel, αποτελεί ένα ακόμη έργο του Γκαουντί, με τα σιντριβάνια διακοσμημένα με πολύχρωμο μωσαϊκό, με την εκπληκτική θέα προς την πόλη της Βαρκελώνης και με αμέτρητα δρομάκια για περίπατο.

Η συνοικία Gracia, που περιβάλει το πάρκο Guell. [Ειδική αναφορά γιατί εδώ επέλεξαν να μένουν η Ελίζα και ο Λεφτέρης]. Διαβάζουμε ότι παλιά ήταν ένα χωριό κοντά στη Βαρκελώνη και τον 19ο αιώνα εξελίχθηκε σε βιομηχανική συνοικία, οι κάτοικοι της οποίας ήταν γνωστοί για τις δημοκρατικές και φιλελεύθερες πεποιθήσεις τους, ενώ κατά τις δεκαετίες 1960 και 1970 έγινε πολύ δημοφιλής στους ριζοσπαστικούς και μποέμ κύκλους. Έχει πανέμορφα διατηρητέα παλιά κτήρια, πλακόστρωτους δρόμους και χαρακτηριστικές πλατείες. Είναι δε γεμάτη από καλαίσθητα εστιατόρια με κουζίνες απ' όλο τον κόσμο. Σήμερα αποτελεί τόπο διαμονής και συνάντησης ενός πολυποίκιλου κοινού: καλοντυμένοι επιχειρηματίες, ντόπιοι, μετανάστες και πολλοί καλλιτέχνες. Η Gracia αποπνέει μια ανάλαφρη ατμόσφαιρα και μια αίσθηση κουλτούρας.

Η Μπαρτσελονέτα (Barceloneta), μια παραθαλάσσια συνοικία της Βαρκελώνης κοντά στο λιμάνι. Είναι γνωστή για την χρυσαφένια αμμώδη παραλία της, τα πολλά εστιατόρια και νυχτερινά κέντρα κατά μήκος της παραλίας. Δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του 18^ου αιώνα με στενά δρομάκια και σοκάκια και οι πρώτοι της κάτοικοι ήταν οι ψαράδες.

Το μνημείο του Κολόμβου, στο τέρμα της La Rambla, εκεί που συναντάει τη θάλασσα, υψώνεται ένας χάλκινος στύλος με το άγαλμα του ισπανού θαλασσοπόρου στην κορυφή να δείχνει περήφανος όχι τις κατακτήσεις του προς δυσμάς, αλλά την πατρίδα του τη Γένοβα προς ανατολάς... Στη βάση του μνημείου, το οποίο έχει συνολικό ύψος 76 μέτρα, βρίσκονται τέσσερα αγάλματα της θεάς Νίκης που ετοιμάζονται να πετάξουν στις τέσσερις άκρες του κόσμου και αγάλματα με ζευγάρια από γυπαετούς, ενώ στο οκτάγωνο βάθρο βρίσκονται αναπαραστάσεις από ανθρώπους σχετικούς με τον Κολόμβο και το ταξίδι του∙ με το σημαντικότερο, που πρέπει να προσέξει κανείς, είναι αυτή που δείχνει τους αμερικάνους ιθαγενείς να φιλάνε τα πόδια των καθολικών παπάδων… Στο μεταξύ εδώ μέχρι το 1980 ήταν το κεντρικό λιμάνι της πόλης και πίσω ακριβώς η RAVAL με τη βρωμιά της εποχής.

Η El Raval, μια από τις δύο ιστορικές γειτονιές της πόλης, που τις χωρίζει η La Rambla. Η άλλη είναι το Barri Gotic. Μια περιοχή ιστορικά γνωστή για τη νυχτερινή ζωή και τα καμπαρέ, καθώς και την πορνεία και το έγκλημα. Το ανεπίσημο όνομα της είναι Barrio Chino, όρος-αργκό, που χρησιμοποιείται σε όλη την Ισπανία και υποδεικνύει - λίγο πολύ - την σύγχρονη φτωχογειτονιά, ρατσιστικά θα έλεγε κανείς, αφού δεν εννοείται παρουσία κινέζων, αλλά ότι οι κινέζοι είναι συνδεδεμένοι με την πορνεία, την βρωμιά, τα ναρκωτικά, τον κίνδυνο... Όμως η El Raval έχει αλλάξει σημαντικά τα τελευταία χρόνια και έχει γίνει ένα ακόμα αξιοθέατο της Βαρκελώνης. Σήμερα φιλοξενεί έναν σημαντικό αριθμό μεταναστών.

"...Σε κρεμεζί, Νύφη λεβέντρα Ιβηρική.
Ανάβουνε του BarrioChino τα φανάρια.
Σπανιόλοι μου θαλασσοβάτες και Γραικοί.
Γκρέκο και Λόρκα - Ισπανία και Πασιονάρια..."

[Νίκος Καββαδίας “Αντίσταση” 1945]

(το Barrio Chino ήταν η γειτονιά με τα μπουρδέλα, που περιγράφει και ο Ζαν Ζενέ στο «Ημερολόγιο του κλέφτη»)

Η γοτθική συνοικία (Barri Gotic), αμέτρητοι δρόμοι, γραφικά δρομάκια και σοκάκια, μαγαζιά για αγορές, εστιατόρια τάπας και καφέ. Υπέροχα κτήρια, εκκλησίες και αμέτρητες ευκαιρίες για φωτογραφίες.

Το πάρκο «Parc del Guinardo», με τα αντιαεροπορικά του εμφυλίου, πάνω από την παλιά πόλη με θαυμάσια θέα από ψηλά και προς όλες τις κατευθύνσεις. Στην αρχή του πάρκου συναντήσαμε την μεγάλη ταμπέλα/πανό «REFUGEES WELCOME», αυτό που πέρυσι το είχαμε δει αναρτημένο έξω από το δημαρχείο της πόλης. Διαβάζουμε ότι από τους 16.000 χιλιάδες πρόσφυγες, που έχει δεσμευτεί να φιλοξενήσει η Ισπανία, έχουν πάει μόνο 1.100. Στις 18 Φλεβάρη 160.000 καταλανοί διαδήλωσαν στους δρόμους της Βαρκελώνης, μια εκδήλωση που διοργανώθηκε από την πλατφόρμα «Η πατρίδα μας είναι η πατρίδα σας». Οι Καταλανοί με το σύνθημα: «όχι πλέον δικαιολογίες, να υποδεχθούμε τώρα», έδειξαν με τον πιο δυναμικό τρόπο πως περιμένουν τους ανθρώπους που υποφέρουν και πνίγονται στη Μεσόγειο, την ώρα που τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη σιωπούν ανησυχητικά, «…γιατί οι φυλές σου αγκαλιάστηκαν*»

Στο μεταξύ με απογοήτευση διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών και στις «πολιτιστικές σχέσεις» Ελλάδας και Ισπανίας ότι: “…Οι δύο χώρες διατηρούν ενισχυμένη συνεργασία στο σοβαρότατο, κοινό για τις δύο χώρες, πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης. Η ανάγκη αποτελεσματικής αντιμετώπισης των λαθρομεταναστευτικών πιέσεων που υφίστανται τα δύο κράτη στην θαλάσσια περιοχή της λεκάνης της Μεσογείου τα έχει οδηγήσει σε στενή συνεργασία, τόσο στο πλαίσιο της ΕΕ όσο και διμερώς”. Λαθραία η μετανάστευση λοιπόν…

Μερικές ξεχωριστές διαπιστώσεις για τη ζωή στη Βαρκελώνη:

Έχει μια σημαντική κοινότητα Ελλήνων, όπως και Λαμιωτών! Η κρίση και η ανεργία των νέων στη χώρα μας, προβλέπεται να αυξήσει δυστυχώς τον αριθμό των μεταναστών και στη Βαρκελώνη, η οποία έτσι κι αλλιώς είναι μια ιδιαίτερα φιλόξενη μεσογειακή πόλη. Παρ’ όλα αυτά, συναντήσαμε ελάχιστους Έλληνες τουρίστες. Είδαμε τους συναθλητές από τα Γρεβενά, το λύκειο της Κω στο αεροπλάνο, τους μαθητές από το Χαλάνδρι στο μουσείο του Μιρό, τον νεαρό στην κατάληψη, τους δύο νεαρούς στο Palau National με την χαρακτηριστική ελληνική χαρούμενη και ανέμελη συμπεριφορά. Προσπαθούσα να τραγουδώ και να μιλώ δυνατά μήπως και μας αντιληφθεί κανένας Έλληνας, αλλά…

Είναι πόλη με αγάλματα και γλυπτά παντού, αγάλματα με χιούμορ, έμπνευση και τέχνη με το χαρακτηριστικό ισπανικό/καταλανικό ταμπεραμέντο. «Μεθάω απ` το χρώμα σε κάθε σου εικόνα*»

Οι κολώνες του ηλεκτρικού στους δρόμους και οι φανοστάτες έχουν την εμφάνιση δέντρων, για αισθητικούς λόγους. Και επιπλέον αντικατοπτρίζουν την μοντερνιστική αισθητική του Γκαουντί, η οποία, βέβαια, με τη σειρά της λάμβανε έμπνευση από τη φύση και κατ’ επέκταση στεκόταν σαν ύμνος προς τον δημιουργό, μιας και ήταν βαριά θρήσκος ο μπαρμπα-Αντόνι. Μια λεπτομέρεια; Δεν είναι η μόνη. Όλα φυσικά τα δέντρα έχουν ιδιαίτερη φροντίδα, το ριζικό τους σύστημα ελεύθερο τουλάχιστον μισό μέτρο γύρω από τον κορμό.

Πόλη καθαρή με δημοτικούς υπαλλήλους παντού, όλοι με τα κίτρινα φωσφοριζέ γιλέκα και τις ειδικές φόρμες εργασίας. Στην διαχείριση των αποβλήτων, το εκτεταμένο πρόγραμμα Διαλογής στην Πηγή φαίνεται καθαρά από τους ξεχωριστούς κάδους ανά ανακυκλώσιμο είδος στους δρόμους. Σε ό,τι αφορά τα Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών & Κατεδαφίσεων(ΑΕΚΚ) διαβάζουμε σε συνέντευξη του κ Δ Σταματούκου, προέδρου της Ένωσης Ιδιοκτητών Μηχανημάτων Εκσκαφών του Νομού Ευβοίας, που επισκέφθηκε ειδικά για το σκοπό αυτό τη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη, να λέει: «Εκείνο που μου προξένησε πραγματικά μεγάλη εντύπωση ήταν το πως μία μονάδα μπορεί να λειτουργήσει σε ένα πολύ μεγάλο έργο όπως το λιμάνι της Βαρκελώνης χρησιμοποιώντας πρωτογενή υλικά σε ποσοστό μόνο 10 %. Τα υπόλοιπα υλικά για την κατασκευή του έργου προέρχονται από την ανακύκλωση».

Πόλη με έντονη αθλητική κουλτούρα, που εκτός από τους πολλούς αθλητικούς χώρους, τις ολυμπιακές υποδομές και τα κτήρια, συναντάς αθλητές να αθλούνται τρέχοντας στα πάρκα και στους δρόμους

Μουσικοί με κομπανίες στους δρόμους, στις πλατείες και τα πάρκα. Διάχυτη η αίσθηση της μουσικής.

‘

Θα μπορούσα να την χαρακτηρίσω «πόλη των δεσποζόμενων σκύλων». Μας έκανε μεγάλη εντύπωση ο αριθμός των σκύλων που κυκλοφορούν με άνεση, συνοδευόμενα με το λουρί τους, σε όλα τα καταστήματα, στο μετρό, στο καφέ, σε κάθε χώρο. Δεν βρίσκεις πουθενά κόπρανα, ενώ είδαμε πάρκα ειδικά για σκύλους.

Το σύστημα είναι δίγλωσσο, καταλανικά και ισπανικά, με κυρίαρχη την καταλανική γλώσσα. Αγγλικά ελάχιστα. Να θυμηθούμε ότι στην περίοδο της δικτατορίας του Φράνκο είχε απαγορευτεί η καταλανική στα σχολεία…

Το κόστος ζωής είναι περίπου ίδιο με το δικό μας, όμως οι αποδοχές των εργαζομένων είναι σαφώς μεγαλύτερες από τις δικές μας. Οι τιμές των αγαθών και υπηρεσιών είναι τιμές Ελλάδας, εκτός από το νοίκι και το νερό. Για να έχουμε μια αληθινή γαστρονομική εμπειρία της παραδοσιακής κουζίνας της Βαρκελώνης και της μεξικάνικης κουζίνας, επίσης, με την φροντίδα της Ελίζας επισκεφθήκαμε για φαγητό αντίστοιχες ταβέρνες. Οι τιμές 18 ευρώ το άτομο περίπου. Η κουζίνα τους δεν έχει κάτι εξαιρετικό - αν εξαιρέσουμε τα καλσότς, τα ψημένα φρέσκα κρεμμύδια.

Έχει πέντε γραμμές μετρό και προαστιακό σιδηρόδρομο. Το εισιτήριο στο μετρό είναι ακριβό, 2 ευρώ η διαδρομή. Όμως όλοι αγοράζουν τις κάρτες πολλών διαδρομών. Εμείς χρησιμοποιήσαμε την κάρτα Τ10 για 10 διαδρομές, με κόστος λιγότερο από ένα ευρώ τη διαδρομή.

Το σύνολο σχεδόν των πληρωμών γίνονται με κάρτα στα pos, ελάχιστες με cash, και παντού παίρνεις απόδειξη.

Κανένας δεν καπνίζει σε εσωτερικό χώρο! Σε πολλά καταστήματα, ταβέρνες και καφέ, βλέπεις ένα τραπεζάκι απ’ έξω χωρίς καρέκλα και ένα τασάκι για να σβήνουν τα τσιγάρα οι καπνιστές πριν μπουν.

Διαθέτει το γνωστό σε πολλές πόλεις της Ευρώπης σύστημα αυτόματης μίσθωσης δημόσιας χρήσης ποδηλάτων. Σε πολλά σημεία διάσπαρτα στην πόλη, υπάρχουν "σημεία στάθμευσης" των συγκεκριμένων ποδηλάτων και το σύστημα επιτρέπει να πάρει κανείς ποδήλατο με αυτοματοποιημένο τρόπο για εκτεταμένο χρονικό διάστημα, να το ενοικιάσει από ένα συγκεκριμένο χώρο και να το σταθμεύσει σε ένα διαφορετικό σημείο του συστήματος.

Υπάρχει ένα πυκνό δίκτυο κοινωνικών κέντρων/καταλήψεων. Μια τέτοια κατάληψη ήταν σε εξέλιξη αυτές τις μέρες στη Gracia, κατάληψη για στέγη. Ως μια αλληλέγγυα στάση πολλών καταστηματαρχών προς τους dumpster divers (αυτοί που ψάχνουν στα σκουπίδια, οι “βουτηχτές των κάδων”), υπάρχουν δωρεάν καφέδες και φαγητό κάθε βράδυ, συχνά με vegan κουζίνα. Ορισμένες καταλήψεις προσφέρουν δωρεάν μουσική ή δωρεάν Ίντερνετ.

Ένας παραδοσιακός τρόπος διαμαρτυρίας είναι το χτύπημα των κατσαρολικών. Είναι μια πρακτική διαδήλωσης των Ισπανών γενικά στις συγκεντρώσεις, στις γειτονιές, στα σπίτια. Το είχαμε συναντήσει και στην Μαγιόρκα το 2003 στις διαμαρτυρίες ενάντια στην απόφαση της Ισπανικής κυβέρνησης να συμμετάσχει στον πόλεμο του Κόλπου, με το σύνθημα «NO A LA GUERRA», «όχι στον πόλεμο» - είναι γνωστό βέβαια ότι η «διαμαρτυρία της κατσαρόλας» των αστών και των γυναικών το 1971 στη Χιλή έριξε τον Αλιέντε και έφερε τη δικτατορία του Πινοσέτ. Στην Gracia, ίσως και σε όλη την πόλη, έγινε μια τέτοια διαμαρτυρία για δέκα λεπτά περίπου, όταν βλέπαμε στις βεράντες και στα παράθυρα να βγαίνουν οι κάτοικοι και να χτυπάνε κατσαρολικά. Ήταν, όπως μάθαμε, μια διαμαρτυρία ενάντια σε μια καταδικαστική απόφαση σε βάρος καταλανού εθνικιστή σε σχέση με το δημοψήφισμα.

Ναι, μιλάμε για την Βαρκελώνη και την Καταλονία, με τον ιδιαίτερο τρόπο - και πρόβλημα - «διαχείρισης» του εθνικού ζητήματος, με την ξεχωριστή καταλανική γλώσσα, με τις εθνικές καταλανικές σημαίες αναρτημένες παντού, και «Σε φοβούνται οι εθνοπατέρες όλου του κόσμου*»

Ναι, υπάρχει ένα ανακάτεμα, ένα μπέρδεμα, πλούτου και φτώχειας. Οι διαφορές είναι τεράστιες και ορατές. Από τη μια το κέντρο της πόλης με τα πολυτελή καταστήματα, με όλους τους οίκους μόδας και τις διεθνείς φίρμες, τα πολυτελή ξενοδοχεία, τα ιστορικά μνημεία, τους τουρίστες, κι από την άλλη η περιφέρεια με τις εργατικές πολυκατοικίες «σοβιετικού τύπου» στις βιομηχανικές υποβαθμισμένες περιοχές. Ναι, υπάρχει ο φόβος των κλοπών στους δρόμους. Ναι, υπάρχουν αρκετοί ζητιάνοι και άστεγοι…

Μεγάλο θέμα έχει προκύψει με τα ακριβά ενοίκια, που συνδέεται με τον μεγάλο αριθμό τουριστών. Έχει εξελιχθεί τελικά σε κοινωνικό ζήτημα∙ κι έτσι αντιμετωπίζεται. Πολλοί είναι αυτοί που συμπληρώνουν το εισόδημά τους ενοικιάζοντας το σπίτι τους κι οι ίδιοι μετακομίζουν στα χωριά ή σε υποβαθμισμένες περιοχές. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, η κυβέρνηση μεθοδεύει μέτρα υψηλής φορολόγησης των εσόδων από τα ενοίκια αυτά, προκειμένου να τα καταστήσει ασύμφορα.

Από την άλλη, αρχίζουν να λαμβάνονται μέτρα για τη μείωση του αριθμού των τουριστών, που φαίνεται έχει ξεπεράσει την «φέρουσα ικανότητα» της πόλης. Η δημοτική αρχή προσπαθεί να ξεκαθαρίσει ότι δεν θέλει πλέον τόσους πολλούς τουρίστες. Ήδη απαγορεύτηκε το άνοιγμα νέων ξενοδοχείων στο κέντρο της πόλης και τώρα, λένε, υπάρχει ένα νέο σχέδιο για την μείωση των τουριστών μέχρι το 2020! Ακούγεται ίσως περίεργο. Αν και ο τουρισμός είναι ζωτικό μέρος της οικονομίας της πόλης, έχει και αρνητικές επιπτώσεις, όπως την αύξηση των τιμών των ακινήτων, τον αποκλεισμό των ντόπιων και την ανάπτυξη πολλών τουριστικών καταστημάτων σε βάρος της άλλης αγοράς.

Έλεγαν τα μεσογειακά Πράσινα κόμματα, στη συνάντησή τους στη Μαγιόρκα το 2003: «Ο τουρισμός είναι ένας εύθραυστος και ασταθής τομέας λόγω της εξάρτησης από εξωτερικούς παράγοντες, από πιθανές αλλαγές των συνηθειών, την απώλεια της αγοραστικής δύναμης των πελατών, τον ανταγωνισμό, τις οικονομικές διακυμάνσεις στις χώρες που παράγουν τις ροές τουρισμού. Επιπλέον, η περιοχή της Μεσογείου είναι ιδιαίτερα τρωτή εξαιτίας των εύθραυστων οικοσυστημάτων, την έλλειψη νερού, τις κλιματικές αλλαγές και των ενδημικών κοινωνικών και πολιτικών συγκρούσεων. Απαιτείται επομένως η ολοκλήρωση των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών διαστάσεων προκειμένου να προωθηθεί ο βιώσιμος τουρισμός». Από αυτά κάτι πρέπει να διδαχθούν και οι πόλεις που αποκτούν μονοθεματική «προοπτική».

«Η Βαρκελώνη είναι μοντέρνα, σικάτη και γιατί όχι… ως ένα βαθμό «φιλελληνίδα»», γράφει ο τραγουδοποιός Γιώργης Χριστοδούλου, [https://www.youtube.com/watch?v=BKGUkRP-Nec] που τα τελευταία χρόνια ζει μεταξύ Αθήνας και Βαρκελώνης.

Η σκέψη, ο νους, γυρίζει πολλές φορές στη Βαρκελώνη. Όχι μόνο γιατί εκεί είναι τα παιδιά. Είναι η αίσθηση, που έμεινε - και διατηρείται - του πολυπολιτισμικού, του ζωηρού, του ανατρεπτικού, της αξιοπρεπούς και επίμονης διεκδίκησης ξεχωριστής εθνικής ταυτότητας, του αλληλέγγυου, του ανοιχτού ορίζοντα. Είναι η βαθύτερη αίσθηση της ιστορίας, της τέχνης, της αθλητικής κουλτούρας, της ανοιχτής θάλασσας στη Μεσόγειο και γιατί όχι: «…μου θυμίζει πως αντίτιμο έχει να χαίρεσαι ελεύθερος τόση ομορφιά!*»